Until the Wolf is There
KUNSTLEZING
Locatie: Landgoed de Campagne Gijzelstraat 12, 9031 Gent
20 juli 2019
PROGRAMMA
Carolina Rodriguez (COL), “¿Donde Estan Los Niños?” (Waar zijn de kinderen?)
presentatie, 20 min.
Marina Lauwers (BE), “Stilte”
Film, 12:43 min
Laura Peña (COL), “para no Olvidar a los doce” (Opdat we de Twaalf niet Vergeten)
presentatie, 20 min.
Carolina Rodríguez (COL) -¿Dónde están los niños?” (Waar zijn de kinderen?)
De werken die ik voor deze tentoonstelling heb meegenomen en die ik met u wil delen, maken deel uit van de geschiedenis van mijn werk. We hebben sommige werken weggelaten die ik niet langer in mijn bezit heb en anderen vanwege de moeilijkheid om ze te vervoeren.
Aangezien dit een retrospectieve tentoonstelling zou zijn, stelde ik mijzelf de vraag: wat hebben de series die ik tot nog toe heb gedaan met elkaar in gemeen? En wat drijft me om kinderen te blijven tekenen? Ik denk dat het voor mij fundamenteel is om kinderen zichtbaar te maken. Wanneer we iets benoemen, begint dit een leven te leiden, maar het lijkt soms dat we in een wereld leven waar alleen de belangen van de volwassenen ertoe doen.
Maar juist de problemen van volwassenen veroorzaken me veel intrige. Het is voor mij moeilijk om ons gedrag te begrijpen, de richting die we als mensheid nemen. In dat komen en gaan, in een poging om dit te vatten, heb ik begrepen dat de antwoorden op al mijn vragen kinderen zijn.
De eerste serie die ik deed heette “Jugando Conmigo” (“Speel met mij”), en ik maakte deze toen ik op de universiteit zat. Een leraar had mijn tekeningen in mijn notitieboekje ontdekt en erop aangedrongen dat ik ze aan de andere studenten zou laten zien. Zodoende gaf ze me de opdracht om 30 tekeningen van kinderen naar de eerstvolgende klas te brengen. Ik wist niet waar ik zoveel kinderen vandaan moest halen, maar ik herinnerde ik me dat mijn moeder tijdens mijn jeugd had gewerkt aan het ontwerpen en maken van kinderkleren en dat ze verschillende modetijdschriften voor kinderen had bewaard.
Van daaruit nam ik mijn eerste tekeningen, maar wanneer ik de tijdschriften goed bestudeerde, vond ik suggestieve afbeeldingen.
Het is een suggestief beeld. Ik heb het verschillende mensen gevraagd en de meerderheid associeert het beeld met een lolita. Waarom zien ze geen meisje? Zodoende stelde ik mezelf de volgende vragen, het zette mij aan het denken: wat heeft het beeld dat het lust bij anderen veroorzaakt? De Kleren? Het uiterlijk van het meisje? De benen gekruist? Waarom ligt ze? ... Ik kwam tot de conclusie dat het niets van het bovenstaande is. Het is duidelijk dat er twee bedoelingen zijn: die van de fotograaf en die van de kijker. Ik dacht bij mezelf: "Als reclame en fotografie erin slagen om onze visie op deze manier te transformeren, dan moet ik als kunstenaar ook iets kunnen doen.” Ik besloot vanuit hetzelfde beeld te vertrekken, maar van mijn streken te profiteren en zodoende de kijker eraan te proberen herinneren dat wat ze zagen een meisje was. De serie "Speel met mij”, was dan ook een woordspel: wie is er daadwerkelijk aan het spelen?
Vanaf dat moment besloot ik alleen nog afbeeldingen te nemen die ik vond in kranten, modebladen en op het internet. Ik selecteer ze op basis van wat ik op dat moment wil uitdrukken. In sommige gevallen gaat het alleen over tekenen, zoals in de serie Que bonito es dibujar ("Hoe schoon is het om te tekenen"). Maar ik probeer altijd, ongeacht welk kind ik teken, iets terug te geven aan zijn kind-zijn.
Elke dag – en overal - vinden we visuele informatie die op de een of andere manier interfereert met onze manier van kijken naar de wereld. Velen geloven helaas dat alleen wat de media presenteert echt of belangrijk is.
In mijn werk heb ik twee pijlers die me gepassioneerd maken over wat ik doe. De eerste is de kindertijd. Gezien het feit dat we op een gegeven moment allemaal kinderen waren, is ons volwassen leven permanent gekoppeld aan onze eerste ervaringen in de wereld en in die zin is het de kindertijd die veel antwoorden geeft op de problemen van de volwassen wereld.
Ik heb eens de volgende zin gelezen: "Wees de volwassene die je nodig had toen je een kind was." Ik weet niet wie de auteur van die zin is, maar ik denk dat het heel belangrijk is dat we ons als volwassenen inleven in kinderen. In Colombia is de situatie voor kinderen niet makkelijk. Een deel van de bevolking wordt blootgesteld aan de seksuele uitbuiting van kinderen, de rekrutering van minderjarigen door illegale gewapende groepen, ondervoeding, gebrek aan basisonderwijs, kinderarbeid, enz. In de ontwikkelde wereld zijn de problemen van kinderen anders, hoewel deze problemen ook aanwezig zijn bij kinderen in de hogere inkomensklassen in Colombia: psychologische verwaarlozing door ouders, aandachtstekortsyndroom, depressie en eetstoornissen, bijvoorbeeld. Ik begrijp dus dat dit geen lokaal probleem is van mijn land: het is een mondiaal probleem en een humanitaire noodsituatie. Kinderen betalen voor de fouten van volwassenen. Gilles Lipovetsky heeft erop gewezen dat de westerse samenleving lijdt aan een individuatieproces, gekenmerkt door een persoonlijk consumentisme, de verergering van narcisme en de infantilisering van de volwassen wereld die heeft geleid tot steeds meer vernevelde samenlevingen.
Echter, tegelijkertijd merk ik dat de ruimte die sinds de late negentiende en vroege twintigste eeuw werd erkend als “kindertijd” steeds meer moet ingeven. In onze gretigheid om alles af te ronden, slaan we deze fundamentele fase van het leven over en behandelen we kinderen, in veel opzichten, als volwassenen en kinderen als een ander consumptiemiddel. Dus: waar zijn de kinderen? Bedelend op straat, opgesloten terwijl hun ouders werken, in de prostitutie, in oorlog, aan de grenzen, ondergedompeld in virtual reality of hun best aan het doen om de wereld te redden ... Waarom?
De tweede pijler van mijn werk is de taal van kunst - tekenen - en hoe deze moet worden uitgedrukt. Voor mij is het interessant te weten hoe we afbeeldingen lezen en wat kunst hiermee doet. Als kunst geen transformerende kracht had, denk ik dat ik mezelf aan iets anders zou wijden. Ik veronderstel dat ik bij mijn innerlijke zelf bleef, mijn innerlijke kind: de vrijheid om te tekenen, toen ik begon met studeren aan de academie (universiteit). Mijn interesse om te begrijpen wat een goede tekening was, mijn manier van tekenen en mijn thema van de studie leidden in een onverwachte en waardevolle samenloop van omstandigheden, tot serendipiteit.
Tekenen als een kind, ik schaam me niet om dit te zeggen, is meer: het geeft mij vreugde. Kinderen zijn de beste kunstenaars en elke dag leer ik van hen of herinneren ze me aan de waarde van de kindertijd.
De situatie van kinderen over de hele wereld verkeert in een crisis en kinderen zijn belangrijk. Als we een betere samenleving willen, moeten we meer aandacht aan hen besteden en zolang de dingen niet veranderen, zal ik doorgaan met werken over de kindertijd. Ik heb zoveel te zeggen ...
Marina Lauwers (BE) - “Stilte”
Stilte staat voor machteloosheid zoals de stroom vluchtelingen die “gelukzoekers” “profiteurs"worden genoemd, alsof naar geluk, rust en vrede zoeken een misdaad is. Terwijl wij, door onze levensstijl veel verbruiken ten koste van vele anderen. De klimaatcrisis treft het eerst degene die er het minst oorzaak van zijn. Wij willen goedkope chocolade maar denken er niet aan dat kinderen als slaven worden tewerkgesteld,……
Stilte staat voor verbijstering om de domheid van de mens omdat er wereldwijd massaal bomen worden gekapt, en hier in Vlaanderen waar elke reden hoe stom ook, een goeie reden is om te kappen, terwijl we op een ramp afstevenen en bossen en bomen het verschil kunnen maken.
Stilte staat voor de ogen en oren sluiten van extreem verbaal geweld en psychische mishandeling tegenover kinderen en volwassenen. Het laat geen fysieke sporen na, maar diep in hun ziel worden ze geraakt.
Stilte staat voor het eenzaam worstelen van mensen met psychische problemen.
Stilte staat voor een huilend kind.
Laura Peña (COL), “Para No Olvidar a los Doce” (Opdat we de Twaalf niet Vergeten)
"Para no olvidar a los Doce" ("opdat we de twaalf niet te vergeten") - Citaat van een moeder van een Matachin.(1)
Ik ga iets over mijn land vertellen, omdat mijn werk er nauw mee samenhangt. Het is geestig, op de middelbare school, moest ik de Europese geschiedenis, Amerikaanse geschiedenis en “nog iets” over mijn land leren. Om eerlijk te zijn, dat “iets” waren meer verhalen over Spaanse en Amerikaanse helden die ons hadden ontdekt en ons grote vooruitgang en uitvindingen hadden gebracht. Ik kan me niet herinneren dat ik veel heb geleerd over wat ik vandaag de dag als de geschiedenis van Colombia beschouw. Ik geloof dat ik pas toen ik mijn "adolescentie" begon te bereiken - wellicht in een wanhopige poging om de conflicten in mijn land te begrijpen – ik mijn geschiedenis eens nader ging bekijken. In een zee van verwarring en verschillende versies, ontdekte ik de ruwe realiteit, een prachtige bevolking die lijdt, mijn mogelijke deelname en afwezigheid en mijn fortuinlijke of onfortuinlijke positie in het land.
Ik wil verduidelijken dat ik dit niet presenteer om daders te zoeken of met een vingertje te wijzen, noch om te traumatiseren - hoe meer ik mij echter van de sluier voor mijn ogen heb ontdaan, hoe moeilijker het is geweest om te negeren. De waarheid verandert iemand, de leugen ook ...
Ik wil het simpelweg delen, het goede en het slechte. Ik wil eren, ik wil een knuffel op ironische afstand. Bovendien geloof ik dat kennis sensibiliseert, uitdijt en voorkomt. Kunst? Geen idee ... Wat is kunst? Wat ik van kunst heb geleerd, is dat het hard werken is, constant en mogelijk ondankbaar, maar geliefd. Deze lezing gaat niet over kunst.
Colombiaanse kustregio aan de Stille Oceaan:
Ik zal eerst wat vertellen over een regio: de kustregio aan de Stille Oceaan.
Het is een prachtige plek, die ik helaas niet direct ken (eigenlijk geloof ik niet dat ik er ooit in mijn leven ben geweest ... ik denk dat dit niet voor niets is: ik ben op verschillende plaatsen in de wereld geweest, maar niet op zo veel plekken in mijn eigen land). Het is een regio met een verscheidenheid aan indrukwekkende fauna en ecosystemen. In feite wordt het beschouwd als een van de meest biodiverse gebieden op aarde. (2) Onlangs bestudeerde ik teksten over een aantal endemische soorten en wat ik vond, zorgde alleen maar voor meer liefde voor de regio. Er zijn zoveel mooie dingen in de wereld, het is fenomenaal. Niet te vergeten, het is een zeer regenachtige regio, met plantages van banaan, rijst, kokos, maïs en cacao. Er is ook mijnbouw, naast andere vormen van productie.
Het is triest, want behalve haar schoonheid, kan men ook zeggen dat het tevens de armste regio in het land is, die door de staat is verlaten. Het is te zeggen dat deze regio de hoogste percentages heeft in armoede. (3) Het is een regio waarvan de geschiedenis ook gekenmerkt wordt door geweld (hoewel het stadia heeft gehad waarin het zwaar gemilitariseerd is) en waarvan de teloorgang van natuurlijke hulpbronnen de situatie heeft verslechterd.
De geschiedenis van de Stille Oceaan regio kan worden onderverdeeld in verschillende fasen. Om context te geven aan mijn werk, zal ik beginnen met de vestiging van het koloniale project in de zestiende eeuw, dat de Afrikaanse herkomst in de regio kan verklaren. Deze periode werd gekenmerkt door een sterke culturele botsing tussen de Iberische legers en de inheemse bevolking, die leidde tot de slavernij en het op een haar na uitroeien van de inheemse bevolking. Er kan echter nog steeds gezegd worden dat meer dan 90% van de bevolking van de regio Afro en inheems is! Daarna zien we een periode van onafhankelijkheid tot het midden van de negentiende eeuw (hoewel politiek burgerschap niet wordt toegekend aan Afro en inheemse bevolkingsgroepen tot de twintigste eeuw).
In deze regio zijn er twee departementen, de ene is de Chocó en de andere is de Valle del Cauca.
De Chocó heeft als hoofdstad Quibdó. Het heeft kusten aan de Stille en de Atlantische Oceaan. Voor de koloniale periode werd het bewoond door de Kuna of Tule,(4) de Wounanan of Noanamaes en de Emberás. In 1510 werd de eerste Europese stad gesticht. Europeanen ontdekten de Stille Oceaan (en gaven haar die naam) en vervolgens werd de stad in 1424 verlaten vanwege geschillen tussen de inheemse bevolking en de kolonisten. En zo duurt deze geschiedenis voort… Veel aankomende slaven ontsnapten en bleven in de regio, anderen werden hier vrijgelaten omdat ze "onbruikbaar" waren. Verhalen als die van Augustina (een slavin die werd verkracht, gedwongen werd tot abortie en die in respons verschillende huizen van een gemeenschap brandt) leiden tot "onafhankelijkheid" in 1813.
Het andere departement is Valle del Cauca.(5) Hier bevindt zich Buenaventura,(6) een kuststad die wordt beschouwd als de belangrijkste Colombiaanse zeehaven aan de Stille Oceaan. De regio werd voor het eerst bewoond door de Buscajás en vervolgens werd de stad in 1540 door de Spanjaarden gesticht. In 1600 werd ze verwoest door de inheemse bevolking. Later wordt zij opnieuw opgebouwd.
Het masker en de palafitos:
Ik geloof dat mijn werk voortkomt uit de context van Buenaventura, welke geschiedenis nauw verwant is aan die van de hele regio.
Om een beetje meer samen te vatten, zal ik opnieuw zeer generaliserend spreken over de kustregio aan de Stille Oceaan. Zoals ik al aangaf, wordt deze regio op een gegeven moment ook binnengevallen door guerrillagroepen. Corruptie ... Vervolgens arriveren de paramilitairen en de regio wordt ernstig geraakt door de illegale handel in drugs. De implicaties: sterke praktijken van geweld tegen de bevolking voor controle over het grondgebied.
Dit is de reden waarom verhalen zoals die van "Ramón",(7) een 22-jarige jongen die deel uitmaakte van een “pique huis”, ook deel uitmaken van de context waarnaar ik verwijs.
Het verhaal van "Ramón" is het verhaal van een jongen die voor het eerst een wapen in handen had toen hij 17 jaar oud was. Hij zou het niet gebruiken en het was ook niet voor hem. Ze gaven het hem om te bewaren, maar hij wist niet dat met wat hij ontving betekende dat hij toetrad tot de groep Urabeños - een van de gedemobiliseerde paramilitaire groepen in de regio. Ik durf echter te zeggen dat deze jongen "geluk" heeft gehad, omdat hij 17 jaar een "normaal" leven heeft geleid (iets dat niet veel jongens van daar hebben).
Dan beginnen de problemen met zijn moeder. Zijn vorige leven was totaal anders. Hij verliest zijn familie en daarmee: zijn leven. Tegelijkertijd volgen de taken van de groep die hij net is binnengetreden – heeft geeft aan dat ze voldoende en uitdrukkelijke toestemming van de autoriteiten hadden om vaccins (illegale "belastingen" die met geweld uit de bevolking worden genomen) te verzamelen en tot slot: het “hakken”.
Volgens hem moest hij de eerste keer dat hij "hakte" dezelfde producten gebruiken voor wiens distributie deze illegale groepen bestaan en zo verdoofd mogelijk zijn om de taak te kunnen uitvoeren. Hij becommentarieert in detail (gelijk een horrorfilm), hoe moeilijk dit was, emotioneel en fysiek. Dan legt hij uit hoe – daar bovenop - een zwarte vuilniszak gevuld moet worden met stenen, zodat hij deze niet te makkelijk omhoog komt, enzovoort ... Hij huilt.
Deze taken verrichte hij gedurende 3 jaar, totdat hij eindelijk in staat was om te ontsnappen. In een interview becommentarieert hij hoe deze feiten zijn leven markeerden – het waren niet alleen de levens van degenen die hem beïnvloedden bij het uitvoeren van de taken die hij moest uitvoeren. Verdriet, wantrouwen, schaamte en angst maken de herinnering aan zijn andere 17 jaar iets onwerkelijks. Zelfs na zijn ontsnapping.
Deze taken worden helaas uitgevoerd in sommige Palafito-huizen.
De palafito-huizen zijn een type architectuur die ik zeer bewonder. Laten we terugkeren naar het goede ...
De architectuur van palafitos is architectonisch en ecologisch erfgoed in Amerika. Volgens antropologische studies werden de eerste palafitos gebouwd tussen de periode van 5000 en 1000 voor Christus. De inheemse Añú- of Parajuanos-stammen staan bekend als de eerste architecten gespecialiseerd in dit soort architectuur.
De gebouwen bestaan uit woningen die op het water zijn gebouwd, ondanks dat er land nabij het grondgebied van het gebouw is. De paalwoningen hebben een nauwe relatie met de mangroven: de Rode Mangrove diende met zijn brede wortels als hun eerste fundament.
Van oorsprong waren het constructies die ontworpen waren om zelfvoorzienend en zelfregulerend te zijn. Ze zijn ecologisch, omdat ze optimale huisvestingsomstandigheden bereiken met het laagst mogelijke energieverbruik en rekening houdend met de oriëntatie van de constructie, het land en de aangrenzende natuur. Ze zijn nauw verwant met het landschap en de natuur, waarvan de bescherming en zorg van vitaal belang is voor de gemeenschappen die dit type architectuur hebben ontwikkeld, en daarom moet het paalhuis – onder andere - regenwater kunnen hergebruiken.
Deze constructies zijn gescheiden van het vasteland om de temperatuur te regelen, aangezien de aarde tweemaal zo snel opwarmt als water. Het water heeft ook meer vermogen om warmte te absorberen en de beweging verdeelt de warmte, waardoor deze zich niet kan ophopen. De paalwoningen zijn ook in water gebouwd, zodat de bewoners beter beschermd zijn tegen aanvallen van dieren en omdat waterkanalen, rivieren en zee het belangrijkste communicatiemiddel en ondersteuning zijn.
Mijn kleine palafitos - en het masker, dat je vanaf de voorkant kunt zien maar waar je ook van achteren doorheen kunt kijken, je kunt het dragen - zijn een poging om hulde te brengen aan en begrip en dialoog te creëren t.a.v. de architectuur van de regio en zijn geschiedenis. Zijn kracht, overleving en weerstand, zijn Afro en inheemse cultuur ...
Maar ... tussen alle mogelijke verhalen, is er een ander verhaal dat ik wil vertellen. (8)
Op 19 april 2005, waren twaalf jongens tussen de 12 en 23 jaar aan het voetballen (er zijn bronnen die wijzen op een lagere leeftijdscategorie).
Veel jongens van Buenaventura willen voetballer worden en houden van de sport, wellicht omdat
"De trein" Valencia (een Colombiaanse speler die Colombia vertegenwoordigde in 2 Wereld Kampioenschappen) komt uit Buenaventura. Het is een soort held en de representatie van hoop.
De jongens die die dag aan het voetballen waren werden de Matachines genoemd omdat ze maskers maakten voor de rituele paasdans. Matachin in het Spaans betekent zoiets als “krabbeltje”, als in tekeningen gemaakt door jonge kinderen. De maskers bevatten dergelijke krabbeltjes, naast het Afrikaanse en inheemse erfgoed.
Er arriveerde een man ... Zijn woorden klonken als een belofte: ze zouden de volgende "de trein" Valencia kunnen worden. Hij vertelde hen dat als ze zouden komen spelen tegen jongens uit een andere wijk, ze uniformen zouden krijgen en dat het winnende team een prijs van 200.000 peso (ongeveer 50 euro) zou ontvangen. Hij zou ze brengen. Er viel niets te verliezen.
'S Middags keerden de jongens niet terug en de moeders begonnen zich zorgen te maken, aldus gingen ze met een paar andere leden van de gemeenschap naar de politie. Daar werd hen verteld dat ze 24 uur moesten wachten voordat de zoekoperatie kon beginnen.
De gemeenschap sliep die nacht niet. In de vroege uren van de ochtend gingen ze wederom naar de politie, die antwoordde: "Op dit moment zijn die jongens al dood, ze zijn vermoord."
Vervolgens begonnen ze de vuilniszakken te vinden.
De gemeenschap rouwde 3 jaar lang. Ze dansten niet, vierden niet, er was alleen stilte. Op een dag besloten ze om met de maskers te gaan dansen, ter nagedachtenis.
Twaalf mannen verschijnen in het stof. Ze hebben houten maskers en straffen hen die niet dansen wanneer de drums klinken door hen te slaan met een zweep. Dan is er gezang, temidden het zingen geween, protest en gebed.
"(...) Ik gooide aarde op je gelijk een zot, om te zien of je zou worden uitgewist. Hoe meer aarde ik op je gooide, hoe meer je jezelf liet zien: herinner en vergeet nooit (...)"
Fragment van een van de dansliedjes van de matachines.
"(...) We herinneren ons de jongens met de vreugde die ons helpt de angst te overwinnen (...) Daarom dansen we, opdat we de twaalf niet vergeten (...)"
Citaat van een moeder van een Matachin. (9)(10)
Uit de bronnen die ik heb bestudeerd, denk ik dat de jongens de volgende namen hebben:
Rubén Darío Valencia Aramburo
Pedro Luis Aramburo Canga
Pedro Paulo Valencia Aramburo
Alberto Valencia
Víctor Alfonso Angulo
Carlos Javier Segura
Leonardo Salcedo García
Jhon Jairo Rodagellas
Manuel Concepción Rentería Valencia
Mario Valencia
Iver Valencia
Carlos Arbey Valencia
Tot slot wil ik iets benoemen ... In 2004 was er een initiatief van het ministerie van Cultuur dat een positieve impact had in de regio: een artistiek educatieprogramma werd opgezet met de medewerking van de Universiteit van Buenaventura. Datzelfde jaar besloot de Universidad del Valle om voor de eerste keer het vak dramatische kunst te doceren, in Buenaventura. 12 studenten schreven zich in. Volgens de bron die ik bestudeerde, waren er in 2010 nog 3 over.
Juan Carlos Angulo,(11) student van het achtste semester en woonachtig in de wijk Lleras (een van de gewelddadigste wijken in Buenaventura), sprak over de impact van het theater op zijn leven:
"Het was heel moeilijk om deze studie te volgen, ik moet elke dag toveren om het semester en het transport te betalen en de teksten voor de volgende te bestuderen (...) Maar als ik geen theater studeerde, zou ik dood zijn of illegaal in Canada of de Verenigde Staten wonen. "
Deze jongens (de ramons, de matachines). Ze waren of zijn kinderen: net als ik. Ze spelen, ze lachen, ze huilen, ze doen een plas ... Ze hebben een hart, een maag, een brein ... De natuur heeft me Laura gemaakt, maar ik had gemakkelijk iemand anders kunnen zijn. Voor mij zijn wij allemaal één ...
Referenties:
1. UN PUEBLO SILENCIADO. Video geproduceerd en gemaakt door Álvaro Cardona. Centro Nacional de Memoria Histórica. CNMH 2014. Te raadplegen op: https://www.youtube.com/watch?v=bfswoSjiRAM&feature=youtu.be
2. www.panda.org
3. Geraadpleegd via DANE statistieken t.a.v. de IPM Multidimensional Poverty Index. National Planning Department. NATIONAL DATA ARCHIVE. 2019. http://microdatos.dane.gov.co/index.php/home
4. Vertaald "mensen", die de taal Dulegaya (mond van de mensheid) spreken. "Dictionary of the Kuna Language". ERICE, Jesus. La Nacion. 1985
5. "Historia, geografía y puerto como determinantes de la situación social de Buenaventura". Carlos Javier Pérez. Bank of the Republic. Centro de estudios económicos regionales CEER. Cartagena 2007
6. "Historia de Buenaventura". Cámara de Comercio de Buenaventura. 02/12/2012.
7. “Confesiones de un asesino de las ‘casas de Pique’ de Buenaventura”, 14 September, 2015. Kienyke.com
8. “Los Matachines de Buenaventura”. Edición 1 Revista Conmemora. Centro de Memoria Histórica. centrodememoriahistorica.gov.co/micrositios/buenaventura/
9. UN PUEBLO SILENCIADO. Video geproduceerd en gemaakt door Álvaro Cardona. Centro Nacional de Memoria Histórica. CNMH 2014. Te raadplegen op: https://www.youtube.com/watch?v=bfswoSjiRAM&feature=youtu.be
10. Centro Nacional de Memoria Histórica. Buenaventura: un puerto sin comunidad. Bogotá, CNMH, 2015.
11. “La otra cara de Buenaventura”, Sebastían Longhurst. Revista Arcadia. 23/09/2014.
Deze tentoonstelling en de kunstlezing op 20 juli 2019 waren onderdeel van het programma van de Gentse Feesten 2019.
De Gentse Feesten is een van de grootste culturele en populaire festivals in Europa. De Gentse Feesten word het derde grootste stadsfestival in Europa genoemd, voorafgegaan door de Fallas in Valencia en het Oktoberfest in München.
ConSentido houdt van Latijns-Amerika, Nederland en België en wil de uitwisseling tussen deze drie plaatsen bevorderen. Ze doen dit door vanuit een verrassend perspectief te informeren over Latijns-Amerika. Realistisch, maar niet cynisch. Idealistisch, maar niet naïef. Met een digitaal formaat en een brede auteursbasis bieden ze innovatieve informatie over het huidige Latijns-Amerika; voorbij de mythen en vooroordelen en met respect voor de grote sociale veranderingen die het continent doormaakt.
Hoofdredacteur en verslaggever Nadine van Parys van Present in Gent schreef over de tentoonstelling.
Present in Gent houdt van humor en rapporten met een twist, maar in termen van nieuwsverzameling en -transmissie willen ze het zo goed mogelijk maken, op basis van hun eigen capaciteiten, interesses, talenten en opleiding.
Kortom, "Present in Gent" is voor iedereen die een band / relatie heeft met Gent ... dus voor de bewoner, de voorbijganger, de toerist, de ondernemer, de straatmuzikant en de performer enz ..
CREDITATIE EN REFERENTIES
Kunstenaars:
CAROLINA RODRĺGUEZ (COL)
SOLO TENTOONSTELLING: “DONDE ESTAN LOS NIÑOS”
PETER LAND (DK)
BARBARA RINK (NL)
MARINA LAUWERS (BE)
DOINA KRAAL (NL)
MAITE IBARRECHE (COL)
LUIS HERNÁNDEZ (COL)
MARCELA VARELA (COL)
CARLOS SANTOS, VICTORIA SANTOS, CRISTÓBAL SANTOS, NATHALIA AZUERO (COL)
LAURA PEÑA (COL)
LAURA VARGAS (COL)
Introductietekst van de tentoonstelling: PARCE
Introductieteksten bij de werken: PARCE Directeur en de kunstenaars
Tekst "Notes on Drawing": JAIME CERON (COL)
Selectie van werken/projectregie : LAURA PEÑA MURCIA (Directeur van PARCE)
Organisator: PARCE ART INITIATIVE
https://www.instagram.com/parce.iniciative/
Referenties:
(1) Galleri Nicolai Wallner, "Peter Land - Showbizz (2015)", see: https://nicolaiwallner.com/exhibition/exhibition_85/
(2) idem.
(3) E. Emmert et. al, "Peter Land: Absolute Perfection" Berlin: Hatje Cantz 2013.